Coronawandeling

Binnen zitten is geen optie voor ons. Zeker niet als het mooi weer is. Wandelen kan altijd en op het Hogeland is ruimte genoeg om de gewenste afstand te houden. Recent hebben we  Waddenland routeland gevonden. Op dit moment zijn er nog maar een paar (wandel)routes maar hopelijk in de toekomst meer. Eerder deden we de route bij het Reitdiep die ons van Garnwerd naar Sauwerd bracht en terug. Afgelopen vrijdag kozen we voor de verhalen van het Zouteland. Bij Zouteland moet ik altijd aan Zeeland denken door de hit van Bløf maar hier in het hoge noorden hebben we ook een zout land.

Je downloadt de app op je telefoon, gaat naar het startpunt en vanaf daar wordt je begeleid door een route en onderweg poppen,op de juiste plaatsen, interessante weetjes op het scherm.

De theefabriek.

Wij starten in Houwerzijl bij de Theefabriek. Ooit had Houwerzijl een open verbinding met de zee en woonden hier alleen zeelieden en vissers. In de 18e eeuw kwam het in het binnenland te liggen vanwege de inpolderingen en werd het een gewoon boerendorp. De theefabriek is natuurlijk gesloten vanwege de Corona en het staat in de steigers. Nu is dé periode om onderhoud te doen. Het voormalige kerkje herbergt nu een theeschenkerij en het enige theemuseum van Nederland.

Alleen maar ruimte (klik om hem groter te zien).

Vanuit Houwerzijl gaan wij richting Zoutkamp. Je staat binnen no-time tussen de velden. Voor weidse gezichten moet je echt in Groningen zijn. En hier in Noord-Groningen helemaal. Nog niet zo heel lang geleden was dit gewoon nog wad/zee dat onderhevig was aan het spel van eb en vloed. Ik kan me goed voorstellen dat er maar weinig nodig is om naar deze staat terug te gaan. Ondanks de blauwe luchten en de zon is het fris. Er staat een straffe wind maar het is heerlijk om hier buiten te zijn. En je komt geen mens tegen dus de 1,5 meter wordt hier gemakkelijk 1,5 kilometer.

Reitdiep, uitzicht op Zoutkamp.

Bij het Reitdiep kunnen we niet verder en we volgen het water richting Zoutkamp. We hebben in het buitenland mooie uitzichten gehad maar gewoon hier naast de deur is het ook prachtig. Op een bankje drinken we koffie en zien in de verte Zoutkamp al liggen. We moeten door het Spookbos om in het dorp te komen. Het bos heeft deze naam gekregen omdat iemand ooit zijn buurman voor de gek wist te houden door zich als een spook voor te doen. Wij zien geen spoken maar alleen wat kinderen. Zelfs de kleine jongetjes dragen hier een oorbel met een scheepje. Als een drenkeling gevonden wordt met zo’n oorbel dan weet men dat het om een visser uit Zoutkamp gaat.

In de haven/De kleurige huisjes/Kaap Garmt.

Zoutkamp dankt zijn naam aan het feit dat hier in de late middeleeuwen nog zout werd gewonnen uit zoutveen. Daarna werd het een vissersplaats maar was het ook een militaire verdedigingsschans. De inwoners werden ‘Schelleviskoppen’ of ‘Vlintboksems’ genoemd. Na het afsluiten van de Lauwerszee ging de visserij hard achteruit. Toch zijn er nu nog steeds wat vissersboten met de code ZK in de haven aanwezig. De meeste doen wat onderhoud en we zien er ook een uitvaren naar de Waddenzee. Aan het feit dat er veel horeca is, kun je opmaken dat het hier vaak druk is. Nu is alles dicht en zien we enkel een hondenuitlater op straat. Gelukkig is de viskar bij de sluis wel open en daar scoor ik, op een afstand van anderhalve meter, een vers lekkerbekje. Staand op de sluis zie je de Kaap Garmt liggen. Een toren met daaronder een drenkelingenhuisje zoals op de Engelsmanplaat stond.

Panserpad.

Bij boerderij Panser (ik ga er automatisch Duits van praten) komen we op het Panserpad. Dit is een van de oude kerkenpaden die tussen de dorpen lag die wel en geen kerk hadden. De paden waren meestal maar één baksteen breed en gingen via de kortste weg recht door de weilanden. Het Panserpad liep tussen Zoutkamp (toen geen kerk) naar Vierhuizen (wel een kerk).

Hierbij komen we langs de boerderij Beusum. Vroeger stond hier de borg Bewsum die ergens in de 15e eeuw gebouwd was. Begin 18e eeuw is hij weer afgebroken. Een paar stenen in de gevel zijn de enige herinnering aan de borg. Wel zegt men dat het spookt op de boerderij. Vanuit de kwelders kwamen de ‘witte wieven’ naar de boerderij. Binnen spookt het ook want soms zie je de voormalige boerin in haar nachtgewaad langs zweven. En dat kan schrikken zijn.

De kerk van Vierhuizen.

Als je de wandeling doet, neem dan even de tijd om in Vierhuizen te kijken. Tot begin 20e eeuw lag dit dorpje (dat veel meer dan vier huizen heeft) nog aan zee. Het duurde lang voordat het ingepolderd was omdat de kerk van Zoutkamp en de kerk van Vierhuizen ruzie maakten over de grond.

Het 12e-eeuwse kerkje ziet er prachtig uit maar heeft een roerige geschiedenis. Zo dicht aan zee had het last van de natuurlijke elementen. Menig storm geselde het gebouwtje. Een jaar of tien geleden stond het op instorten maar omdat het aan het tv-programma ‘de Restauratie’ meedeed en won, kon het voor 1 miljoen euro gerestaureerd worden. En dat is te zien. Ook van binnen ziet het er prachtig uit.

De Chinese inktsteen/De steen van Klaas Jans.

Ook buiten is genoeg te zien. De Chinese kunstenaar Ping heeft hier met behulp van negen granieten blokken een platform gebouwd dat een Chinese inktsteen moet voorstellen. Het grootste deel zit onder de grond en ik ben er niet echt van onder de indruk. Voor mij ziet het eruit als een slordig stuk beton.

Veel leuker is de grafsteen van Klaas Jans. Hij werd maar 28 jaar. Zijn relaas staat in dichtvorm op zijn steen. Hij leed al jaren aan een liesbreuk en in de winter in 1787 schaatste (!) hij over het Reitdiep naar Groningen om daar de dokter op te zoeken. De dokter was niet thuis en onverrichterzake schaatste hij weer naar huis. De uitputting en de koorts deden hem de das om:

ik kwam zoo thuis
Doornat gesweet van pijn en kruis
Bij mijn geliefde vrouw en kroost.
Direkt na ’t bed, ‘k was afgeslooft.
Terstond gehaald twee ars om raad
Vlijt angewend, maar ’t was te laad.
Want ziet, geen kruid voor mij zij kenden
Moest ik den derden dag ten enden
Mijn leeftijd zijn, dus ben ik net
Ten tijnde dag in ’t graf gezet.
Vanwaar ik weer verijsen zal
Vaarwel geliefde, looft God al.

Bij het verlaten van Vierhuizen komen we langs het kerkhof dat gek genoeg niet bij de kerk ligt. Ze hebben een prachtig (onderhouden) hekwerk met symbolen van leven en dood die ons wijzen op de tijdelijkheid van het aardse leven. Van boven naar onder de uil (symbool van de nacht/dood), een zandloper met vleugels (de tijd vervliegt en de mens is vergankelijk), de zeis (gereedschap van de dood) en de ouroboros (symbool van de wedergeboorte).

Hierna wandelen we over de oude kwelderwal richting Ulrum. Dit is de opgehoogde oever van een riviertje dat vroeger door het wad liep. Vanaf de 9e eeuw werd deze wal bewoond en ontstond een rij van wierden waar later Vierhuizen, Ulrum, Leens en Wehe-den-Hoorn uit ontstonden. Het is een mooie route die grotendeels via kleine, verlaten weggetjes door de velden loopt. Geen coronaproblemen hier.

Via Niekerk komen we na 15 kilometer weer bij Houwerzijl. Hier kun je een extra lusje maken van 3 kilometer en dat doen we natuurlijk ook nog even. Hierbij komen we langs Vliedorp of wat daar van over is. En dat is bar weinig. Een heuvel waar vroeger de kerk op heeft gestaan en wat grafstenen.

Het dorpje ontstond in de 13e eeuw en was een plaats (vlie=vlucht) waar mensen bij hoog water heen konden gaan. Het was niet hoog genoeg om de Corona-, nee ik bedoel natuurlijk de kerstvloed van 1717 te weerstaan. 32 huizen, 48 mensen, 142 koeien, 29 paarden, 16 varkens en 194 schapen legden het loodje. Het dorp was al een tijdje aan het leeg lopen maar dit was de nekslag. In 1750 stond er geen huis meer en de kerk is in 1800 afgebroken. De begraafplaats bleef nog in gebruik tot begin 20e eeuw. Het is een magisch plekje.

Via een hoogholtje steken we de Houwerzijstervaart over. Hoogholtje is de Groninger naam voor de hoge bruggetjes. Wat ik niet wist is dat als ze van ijzer zijn, ze dan officieel een ‘hoogiezertje’ heten en bij beton een ‘hoogbetonje.

Bij de theefabriek pikken we de auto weer op. Groningen is prachtig en het is heerlijk om hier een frisse neus te halen. Zo kunnen we er weer even tegen.

7 gedachten over “Coronawandeling

  1. Gert zegt:

    Veel leuke weetjes! Naar ik vermoed voor een gedeelte aangedragen door de app. Mijn vraag is welk gedeelte is app en welk gedeelte is VanDerVeekeResearch?

  2. Liedeke zegt:

    Mooi verhaal om te lezen….(en geen opsomming van weetjes…;) Geeft een leuke indruk van hoe de mensen hier ooit leefden. Is de Theefabriek ook niet de plek waar ik vijf jaar geleden met Saskia ter ere van haar verjaardag ooit een brunch had? En het bruggetje komt me ook bekend voor…

  3. Hilda zegt:

    Zo fijn dat we inderdaad nog naar buiten mogen en dat in jullie geval ook op vellige afstand kunnen doen. Fijn om mee te lezen ook weer!

Leuk als je reageert