Trekvogelpad (2)

Donderdag 24 maart 2022
Van Alkmaar naar de Rijp (22 km)

Als mensen vanochtend in ons busje hadden kunnen gluren dan hadden ze twee mensen piepend, krakend, steunend en kreunend uit bed zien komen. De kilometers van gisteren zijn ons niet in de koude kleren gaan zitten. Maar opgeven is geen optie dus gaan we er vandaag gewoon weer voor. En het is maar 22 kilometer vandaag.

We fietsen weer naar het centrum en parkeren de fiets. De eerste kilometers gaan door Alkmaar. We hadden de afgelopen dagen al wat gezien en dat doen we nu even dunnetjes over. De eerste bewoonbare plaatsen hier waren de strandwallen in de veenmoerassen. Waar de wegen op vaarverbindingen aansloten ontstonden plaatsen zoals Alkmaar en Haarlem. Via de Schermer een Beemster kon je naar de Zuiderzee. In de veertiende eeuw werd het een vestingstad met een rechthoekig stratenpatroon. Voor de handel was verkeer over water nodig en zo ontstond een typisch Hollandse grachtenstad. Alkmaar heeft 400 rijksmonumenten. Het is een prachtige stad om doorheen te dwalen. Ook erg gezellig met de vele terrasjes en cafés. En Alkmaar is natuurlijk bekend van de kaasmarkt. Deze wordt vanaf april op vrijdagochtend gehouden. Ik kom er aan het einde van deze blog nog op terug.

We hadden al gelezen dat dit deel van de route niet bijster interessant is. En dat kunnen we helemaal beamen. Bij het eerste deel in de stad is nog genoeg te zien. Maar zodra je onder de A9 door gaat, kom je in industrieel gebied. Vroeger was hier het Boekelermeer maar die is in de zeventiende eeuw droog gelegd, tegelijk met de Schermer. Waar eens de golven heersten, wordt het beeld nu gedomineerd door fabriekshallen. Het enige positieve is dat er een of meerdere koekjesfabrieken bij zijn. Af en toe ruikt het heerlijk en loopt het water me in de mond.

Lange rechte wegen door industriegebied.

Het is een dag van lange rechte wegen. Van veel asfalt en van veel verkeerswegen. Zeker het stuk tot aan de pont bij Akersloot kan ik niet anders dan saai noemen. De enige onderbreking is bij de Noordermolen. Gebouwd in 1589 en hij kan elke minuut 140 kubieke meter water opvijzelen. Het is een van de molens die ervoor gezorgd heeft dat we hier nu met droge voeten kunnen lopen. Want na de middeleeuwen zorgden enkele stormvloeden ervoor dat het relatief droge land weer aardig onder water kwam te staan De grote meren zoals de Schermer, Beemster, Purmer en Wijde Wormer bepaalden het beeld. Lang vocht de mens tegen het water maar pas toen Leeghwater ( ik vraag me altijd af of de man nu naar zijn prestatie vernoemd is of dat de naam voor de prestatie zorgde. Het eerste zie ik op Wikipedia) de poldermolen en de molengang gebruikte, werd de strijd in ons voordeel beslecht.

Noordermolen.

In 1608 begonnen 42 windmolens te malen en vier jaar later was de Beemster (nu Unesco Werelderfgoed)  droog. De Purmer volgde in 1622, de Wijdewormer in 1626 en de Schermer in 1635. Het nieuwe land werd verdeeld in vlakken van 1200 bij 1800 meter (gulden snede). En dat is de reden dat wij nu over die eindeloos lange kaarsrechte wegen lopen. Soms kun je zover kijken dat ik Baflo denk te zien liggen.

We zijn blij met wat afleiding bij Akersloot. We vinden een geocache zoals ze eigenlijk allemaal horen te zien. En met het pontje over is altijd een feest. Zeker omdat wandelaars gratis over mogen tot chagrijn van een paar fietsers. De pont zet ons over het Noordhollandsch kanaal. Dit kanaal tussen Den Helder en Amsterdam is in enorm rap tempo in twee jaar onder erbarmelijke omstandigheden uitgegraven. Hiermee moesten de zeeschepen in Amsterdam kunnen komen want de Zuiderzee was te ondiep. Uiteindelijk was het maar een tijdelijke oplossing want in 1876 kwam het Noordzeekanaal.

Pont bij Akersloot.

Een voordeel van de saaiheid is dat we kunnen doen waar we voor gekomen zijn; vogels kijken. Omdat we stil staan en informatie over de vogels opzoeken, leer ik langzaam meer vogels onderscheiden. Zo weet ik inmiddels het verschil tussen een waterhoentje en een meerkoet. We proberen voor elke letter van het alfabet minstens één vogel te vinden. Deze twee dagen hebben we de volgende vogels gezien én herkend:  Aalscholver, Blauwe Reiger, Canadese Gans, Duif, Ekster, Fuut, Gaai, Gans, Grutto, Mantelmeeuw, Huismus, Kauw, Knobbelzwaan, Kuifeend, Kievit, Meerkoet, Merel, Nijlgans, Pekingeend, Rotgans, Roodborstje, Smient, Scholekster, Spreeuw, Tureluur, Waterhoen, Watersnip, Wilde Eend, Zeemeeuw, Zilverreiger en Zwaan. En dan zijn er ook nog een paar soorten die we niet kunnen benoemen. Helaas zijn ze geen van allen te fotograferen met de telefoon.

In de verte kun je Baflo zien liggen.

Ondertussen blijven de wegen recht en lang. Een leuke onderbreking is het dorpje Driehuis dat (voor ons) typisch waterlandse huisjes heeft zoals we die ook van Broek in Waterland kennen. De tijd van drie huizen is allang weer voorbij. Tegenwoordig zit het aantal in de drie cijfers.

We bereiken de Eilandspolder, een belangrijk vogelgebied. Hier zien we ook veel van de genoemde vogels. Het is het leukste stuk van deze etappe want een deel loopt weer door de velden. Her en der moet een bruggetje bedwongen worden. Helaas duurt het niet lang want op weg naar Noordeinde komen we weer op de straat. En dat blijven we tot we in het tweelingdorp Graftde Rijp arriveren. Vroeger lag dit gewoon aan zee en leefde men van de haringvisserij en de walvisvaart. Dit leverde weer aanpalende industrieën op zoals touwslagers en traankokers. Ook komt Leeghwater hier weer om de hoek want hij was verantwoordelijk voor de bouw van beide raadhuizen. En dat is niet heel raar want Leeghwater kwam uit de Rijp.

Hier zoeken we de bushalte naar Alkmaar. In een half uurtje zijn we daar weer terug. Maar het had ook wel langer mogen duren want het is heerlijk om even met de benen stil te zitten.

Op vrijdag verkassen we naar een volgende camping. Maar per toeval zien we dat vandaag de kaasmarkt in Alkmaar weer van start gaat. Voor het eerst sinds twee jaar. Deze touristische trekpleister slaan we natuurlijk niet over.  Het is een feest in de stad en iedereen heeft een dag vrij genomen en is aanwezig. De kaasmarkt zelf stelt niet heel veel voor, je ziet wat mannen op en neer rennen met kazen.

Heen en weer met kazen

Maar de historische achtergrond van dit fenomeen is wel leuk:

Sinds 1939 is Alkmaar de enige stad die nog kaas verhandelt op traditionele wijze. De markt wordt in de periode van april tot en met september op vrijdagochtend gehouden en in de maanden juli en augustus ook op dinsdagavond. Elk jaar komen wel 100.000 mensen kijken.

Er zijn vier vemen (ploegen), elk met een eigen kleur lint rond de strooien hoed. Deze kaasdragers zorgen voor  aan- en afvoeren van de kaas. Alle kaasdragers dragen een wit pak met strooien hoed. De kaasdragers hebben verschillende benamingen.

Een vastman is een ervaren kaasdrager.
De tasman is de oudste kaasdrager en draagt een zwart leren tas op zijn buik. Hij zet bij het wegen van de kaas de gewichten op de weegschaal.
De kaasvader is opzichter over alle vier de vemen. Hij draagt een zwarte stok met zilveren knop.
De provoost wordt door de kaasdragers de ‘beul’ genoemd, omdat hij voor het gildebestuur de te laat komende kaasdragers noteert en de boete daarvoor int. Hij draagt een zilveren kaasberrie.
De knecht wordt, net als de provoost, door het gildebestuur benoemd en heeft de functie van klusjesman.

De kazen worden geproefd, gekeurd, gekocht en gewogen in en om de Waag. De draagbaren heten ‘berries’ en daarop liggen meestal iets van acht kazen (160 kilo!) die door twee kaasdragers gedragen worden. De prijs van de kaas wordt bepaald bij handslag.

Om 10:00 uur luidt de aanvangsbel en begint de kaasmarkt. De zetters beladen de kaasberries, die door de kaasdragers naar de weegschaal worden gedragen. Daar wordt de kaas gewogen. Op het plein bepalen keurmeesters de kwaliteit van de kaas en onderhandelen handelaren over de prijs. Dit gaat traditioneel gepaard met handjeklap. Om 13.00 uur luidt de Waagtorenklok ten teken van het einde van de kaasmarkt. Hieronder een kleine indruk.

8 gedachten over “Trekvogelpad (2)

  1. flower power zegt:

    Wat hebben jullie al een indrukwekkende lijst aan vogels gezien! Een leuke app om vogelgeluiden ter herkennen is BirdNET, maar misschien ken je die wel 🙂

  2. Marjorie zegt:

    Leuk, weer een verslag. Ik lees meestal met jullie mee (ben zelf een vakantiefietser) en vond dat het lang duurde voordat er weer iets kwam. Maar gelukkig niets aan de hand. Gaan jullie ook nog fietsen dit jaar ?

    • Hans van der Veeke zegt:

      Ja, het was een tijd stil. We hopen nog wel een rondje te gaan fietsen. Maar we gaan ook twee maanden naar IJsland met ons busje. Dus ik hoop dat het er nog van komt.

  3. Chantal zegt:

    Heerlijke teksten met leuke informatie! Ook weer wat geleerd over de Gulden snede ;). Ben geboren in Alkmaar. Kaasmarkt met opa en oma is een leuke herinnering. Op naar jullie volgend avontuur

Leuk als je reageert